Daha Az Malzeme ile Ürünü Tam Koruma: Plastik Ambalaj

Avrupa’da üretilen ürünlerin yarısından fazlası plastik ambalajlar içerisinde satılmaktadır.  Buna rağmen plastikler toplam ambalaj sektörünün hacimce sadece % 17’sini oluştururlar.  Bu, daha az malzeme ile daha çok ürünün ambalajlanabileceği anlamına gelirken; ürünlerin ambalajlanması, yani korunması ve uygun sıcaklıklarda dondurularak muhafaza edilmesi sayesinde tüketiciye hasar almadan veya bozulmadan ulaştırılması da demektir.

Tükenmeyen kaynak

Plastik ambalajlarda sonsuz bir potansiyel mevcuttur.  Plastiğin ambalajlama uygulamaları her yıl çoğalmaktadır.  Yaklaşık on yıl önce, ortalama bir ambalajın ağırlığı günümüzde kullanılan ambalajın ağırlığından % 28 daha fazla idi.  Her yıl yaklaşık 1,8 milyon ton’luk plastik miktarı ağırlık azaltma çalışmaları sonucunda tasarruf edilmektedir.  1,5 milyon ton’luk plastik ambalaj ise geri dönüştürülerek var olan kaynakların korunmasına destek olunmaktadır.  Öte yandan, ambalaj sektöründe enerji tasarrufuna katkısı olan en önemli faktörlerden birisi malzemenin koruyucu işlevidir. Ürün – maliyet hesaplamasında, aslan payı ambalajın içindeki ürüne aitken; ambalajın sadece % 1-2’lik bir maliyeti söz konusudur.  Plastikten yapılan ambalaj çözümleri sayesinde koruyucu işlev, esneklik, hijyen ve dayanıklılık gibi gereksinimler çevresel etkenlerle tamamen uyumludur.

Daha hafif ve düşük hacimli ambalaj

Alman ambalaj piyasası araştırma derneği GVM (“Gesellschaft für Verpackungsmarktforschung”) eğer plastik ambalaj kullanılmasaydı ne olacağı ile ilgili bir araştırma yapmış.  Bu çalışmada plastik bardaklar, filmler, bidon ve variller, kutular, kovalar, şişeler, köpük ambalaj ve plastik kapakların yerine kağıt, karton, mukavva, cam, teneke ve çelik, alüminyum ya da ahşaptan yapılma alternatifler denenmiş.  Sonuçta, ambalajın ağırlığının dört kat, üretimde kullanılan enerji miktarının ise 1,5 kat artarak; üretim maliyetinin de yaklaşık iki katına çıktığı gözlenmiş.

Şekil 1. Yoğurt ürünü için kullanılan iki farklı ambalajın, nakliye esnasında ağırlıkça karşılaştırılması. 

Plastikten yapılan modern ambalaj çözümleri sayesinde daha fazla ürün taşınabiliyor. Nakliye alanı verimli kullanılabiliyor ve nakliye esnasında harcanan yakıt miktarı azalıyor.  Ekolojik denge iyiye gidiyor.   

Kullanılmış PET şişeler saf malzemenin yerini 1:1 oranında alabilecek bir hammadde seçeneğidir. Petcore’a göre bugünlerde kullanılmış PET şişelerin % 15’i zaten yeni şişelere ekleniyor. Kalanı da diğer malzemelere dönüştürülüyor.

Plastik şişeler

Avrupa’da çeşitli ebatlarda PET şişelerde ürünlere rastlamak mümkündür.  1,5 litre su konabilen bir PET şişede 0,7 litrelik cam şişenin iki katı kadar sıvı vardır.  1,5 litrelik boş şişenin ağırlığı kırk gram olup, daha küçük olan cam şişenin ağırlığının onda birinden azdır ki bu da ambalaj ağırlığının ürün ağırlığına oranı konusunda net bir avantaj sağlar. Tüketici de daha az ağırlık taşıyarak daha çok malzemeyi evine götürmüş olur.

Plastik şişelerin başka avantajları da vardır.  Bu avantajların başında plastik şişelerin güvenli ve uygun maliyetli olması gelmektedir.  Her şeyden önce ekolojik olarak verimlidirler çünkü üretim ve nakliye sırasında enerji tasarrufu sağlanır ve CO₂ emisyonu azaltılır.  Plastik şişeler tüm yaşam döngüleri boyunca az enerji tüketir. % 100 geri dönüşümlüdür ve yaşam döngüsüne yeni bir malzeme olarak geri döner. Kullanılmış plastik şişeler tekstilde kullanılan elyaf, film ve levha, şişe ve başka birçok ürün imalatı için tercih edilen hammaddelerdir.

Soğuk zincirlerde plastik ambalaj kullanımı

Son yıllarda, Avrupa’da sıcaklık kontrollü kamyon sayısı artmaktadır. Şu anda, Almanya yollarındaki on nakliye aracından birinin frigorifik kamyon olduğu bilinmektedir.  Soğuk zincirde ürün ambalajının sağlaması gereken özel şartlar vardır. İster gıda, ister ilaç olsun, ambalaj belirtilen sıcaklıkların değişmemesini ve içeriğin mekanik hasar, güneş ışığı, kuruma ve nem gibi etkilerden korunmasını sağlar. Plastikler tüm bu fonksiyonları yerine getirebilen malzemelerdir.

Baştan sona soğutma zinciri sağlamak için sert (rijit) plastik bir malzeme olan PS (polistiren) köpükten yapılma ambalaj kullanılabilir. Bu malzemeye istenen şekil verilebilir. Bu plastik kapların dara ağırlığı aynı boydaki ahşap kasalardan çok daha azdır – bu da nakliye ağırlığını ve yakıt tüketimini olum yönde etkileyen bir husustur. Plastik kapların ısı yalıtım özellikleri idealdir ve enerji-yoğun soğutma ihtiyacını en aza indirerek önemli oranda elektrik tasarrufu sağlar. Doğal olarak, yüksek performanslı plastik ambalaj tekrar tekrar kullanılır ki bu da çevrenin aktif biçimde korunmasına diğer bir katkıdır.  

Plastikler enerjiden tasarruf sağlar. İklime zarar vermez.

• Plastiğin üretiminde çok az miktarda hammadde kullanılır. Tüm plastik hammaddeler, toplam ham petrol ve doğal gaz tüketiminin sadece % 4 – 6’sına karşılık gelir.
• Plastik ürünlerin servis ömrü uzundur, aşınmaya direnci yüksektir ve imalatlarında nispeten az enerji kullanılır.
• Plastiklerin üretimi basit ve uygun maliyetlidir.
• Plastikler hafiftir: cam, metal veya seramik gibi diğer birçok malzemeye kıyasla, ağırlıktan önemli oranda tasarruf sağlar.
• Plastikler depolanmış enerjidir. Depolanmamış enerjiye örnek olarak ısınmak için kullandığımız enerjinin geri dönülmez biçimde kaybolmasını gösterebiliriz.  Plastik üründe depolanan enerji ise çimento fabrikalarında ve elektrik santrallerinde ısıya dönüştürülmek için (yakılarak) veya başka birçok sanayi sürecinde tekrar kullanılabilir.
• Birçok uygulamada, plastikler enerji tasarrufuna katkıda bulunur.

Şekil 2. Batı Avrupa’da ham petrol ve doğal gaz tüketimi

Plastikleri üretirken az enerji kullanalım. Plastikleri kullanarak enerji tasarrufu sağlayalım.

Başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada taşınan çok miktarda ürün varacağı yere ulaşana kadar çok iyi bir şekilde korunmalı ve en uygun sıcaklıkta saklanmalıdır.  Ürünlerin bir yerden diğer bir yere sevk edilmesi yani taşımacılık sektörü son yıllarda hızlı bir şekilde gelişmektedir ve bu gelişmenin daha da artması beklenmektedir. Bu hızlı büyümeden dolayı enerji tasarrufu sağlayan ve CO₂ emisyonlarını azaltan çözümlere ihtiyaç vardır.

Plastikler ekolojik verimliliğe zaten büyük katkı yapmaktadır, çünkü;

• Diğer malzemelere kıyaslar birçok uygulamada çok daha az malzemenin kullanılmasını gerektirirler. Ne kadar az malzeme kullanılırsa, üretim sırasında o kadar enerji tasarrufu olur ve kaynaklar daha verimli biçimde uygulanabilir.
• Dara ağırlığı düşüktür. Ambalaj ne kadar hafif olursa, nakliye esnasında daha az yakıt harcanacağından CO₂ emisyonu o kadar az olur.

Çok az miktarda plastik ile çok daha fazla miktarda ambalaj üretilebilinir.  Toplam ham petrol ve doğal gaz tüketiminin sadece yaklaşık % 4 – 6’sı plastik üretimine aittir.  Plastikler enerjiden tasarruf sağlar ve ambalaj için kullanılan malzeme miktarını önemli oranda azaltır.